Biên mục

Giống như những thư viện nghiên cứu lớn khác, Thư viện Quốc gia Pháp có nhiệm vụ xây dựng hệ thống thư mục riêng, giúp độc giả tra cứu và khai thác kho tài liệu. Công việc biên mục này đã được bắt đầu từ rất lâu trong lịch sử. Ngay từ thế kỷ 17, các thủ thư như Gabriel Naudé và Nicolas Clément đã cố gắng tổ chức lại kho tài liệu và xây dựng những chỉ dẫn thư mục đầu tiên. Mặc dù vậy, trong thế kỷ 19 và cho tới tận đầu thế kỷ 20, một phần của bộ sưu tập vẫn cần đến những nhân viên bảo quản để kiểm tra sự tồn tại hay tìm mã số của một cuốn sách. Việc xây dựng thư mục đầy đủ cho kho tài liệu in thực hiện từ cuối thế kỷ 19, sau gần một thế kỷ, tới năm 1981 mới hoàn thành.[61] Nhờ sự phát triển của công nghệ, thư mục của Thư viện Quốc gia Pháp từng bước được tin học hóa, giúp các độc giả dễ dàng tra cứu, tìm kiếm tài liệu. Catalogue général de la BnF, thư mục số của thư viện hiện nay với hơn 10 triệu chỉ dẫn, bao gồm đầy đủ thông tin về kho tài liệu của địa điểm François-Mitterrand và một phần quan trọng của các địa điểm khác.[62] Song song với các thư mục số, Thư viện Quốc gia Pháp vẫn duy trì hệ thống thư mục truyền thống như thư mục in hay sử dụng phiếu. Nhiều trong số các thư mục in chính của Thư viện Quốc gia Pháp cũng có thể tra cứu tại nhiều thư viện khác, ở cả Pháp và trên thế giới.[63]

Trong vai trò một trung tâm thư mục học và cơ quan tiếp nhận lưu chiểu tài liệu, Thư viện Quốc gia Pháp còn có chức năng biên soạn và xuất bản thư mục quốc gia. Hoạt động quan trọng này phản ánh và giúp đánh giá toàn bộ ngành in ấn, xuất bản. Hiện nay, Thư mục quốc gia Pháp thống kê tất cả các tài liệu xuất bản hay phát hành tại Pháp và được Thư viện Quốc gia tiếp nhận theo luật lưu chiểu.[64] Trong số sách được xuất bản tại Pháp ngày nay, gần một nửa chỉ được duy nhất Thư mục quốc gia kiểm kê.[65] Cũng giống như thư mục riêng của thư viện, thư mục quốc gia được số hóa đăng tải trên trang chính thức của Thư viện Quốc gia Pháp.

Phục vụ công chúng

Hai bộ phận tiếp xúc với công chúng trước tiên của Thư viện Quốc gia Pháp là những điểm đón tiếp và hướng dẫn độc giả, nơi các nhân viên sẽ giải đáp những câu hỏi chung về thư viện. Riêng bộ phận hướng dẫn độc giả còn có thêm chức năng chỉ dẫn tài liệu, cung cấp thông tin cho độc giả về kho sách của thư viện và đôi khi hướng dẫn họ tìm đến những cơ quan khác phù hợp với nhu cầu tra cứu hơn.[66] Thư viện Quốc gia Pháp cũng có một bộ phận chuyên trách trả lời độc giả qua thư, Internet hoặc điện thoại, giúp giải đáp những thắc mắc về tài liệu hay những câu hỏi kiến thức chung, ví dụ Tượng Nữ thần Tự do cao bao nhiêu mét hay Tổ chức Bác sĩ không biên giới được thành lập ngày nào.[67] Trong năm 2008, thư viện đã nhận được 9.194 câu hỏi từ độc giả, trong đó 55% qua Internet và 44% bằng điện thoại.[68]

Thư viện Quốc gia Pháp là một địa điểm dành cho cả những độc giả phổ thông và giới nghiên cứu. Ở địa điểm chính François-Mitterrand, Thư viện học tập đón tiếp tất cả những độc giả trên 16 tuổi và cho phép họ được vào chọn lựa sách ngay tại giá. Công chúng đến với thư viện có thể mua thẻ và đăng ký thành viên ngay tại các điểm đón tiếp với ba loại: vé một ngày, thẻ 15 ngày và thẻ một năm.[69] Ngược lại, để có thể tra cứu tài liệu ở Thư viện nghiên cứu—gồm bốn địa điểm François-Mitterrand, Richelieu, Arsenal và Opéra—độc giả cần thỏa mãn những tiêu chuẩn tương đối khắt khe. Đầu tiên, họ phải là những độc giả trên 18 tuổi và cần chứng thực nghiên cứu của mình trong khuôn khổ trường đại học, công việc chuyên môn hoặc nghiên cứu cá nhân. Công việc nghiên này cần thiết đến bộ sưu tập của Thư viện Quốc gia và không thể tìm thấy ở những thư viện khác. Cuối cùng, họ phải trải qua một cuộc phỏng vấn cá nhân với một thủ thư của thư viện.[70]

Để giúp công chúng khai thác tài liệu tốt hơn, Thư viện Quốc gia Pháp cũng tổ chức các lớp học tại địa điểm François-Mitterrand, hướng dẫn độc giả cách sử dụng các công cụ tài liệu, sử dụng và tìm kiếm thông tin trên Internet.[71] Bên cạnh thư viện số Gallica, độc giả cũng có thể truy cập và tra cứu những dữ liệu số của thư viện tại những điểm truy cập được đặt trong tất cả các phòng đọc.[72] Dành cho những độc giả khuyết tật, Thư viện Quốc gia Pháp có những chính sách hỗ trợ riêng. Nhiều phòng đọc tại địa điểm François-Mitterrand được trang bị những dụng cụ đặc biệt để giúp đỡ những người khiếm thị có thể tra cứu tài liệu. Tất cả những độc giả khuyết tật và người đi kèm cũng đều được miễn phí vào các phòng đọc của Thư viện Quốc gia Pháp.[73]

Hoạt động văn hóa, giáo dục

Cùng với các hoạt động phục vụ độc giả, Thư viện Quốc gia Pháp cũng là nơi tổ chức nhiều hoạt động văn hóa và giáo dục đa dạng. Tại sảnh phía Đông của địa điểm François-Mitterrand, một không gian trưng bày được bố trí giúp công chúng khám phá tìm hiểu chức năng, nhiệm vụ và hoạt động của thư viện. Ở đây, trong một gallery nhỏ, công chúng cũng được chiêm ngưỡng những tài liệu quý giá được thư viện giới thiệu hàng tháng.[74] Một hoạt động văn hóa thường xuyên và quan trọng của Thư viện Quốc gia Pháp là những cuộc triển lãm, cũng với mục đích giúp công chúng khám phá những tài liệu quý hiếm của thư viện. Trong năm 2008, thư viện đã trưng bày cho công chúng chiêm ngưỡng 5.000 tài liệu trong 16 cuộc triển lãm của thư viện và 176 cuộc triển lãm khác tại Pháp và các nước khác được thư viện cho mượn hiện vật. Tổng cộng, các triển lãm của thư viện trong năm 2008 đã thu hút hơn 250 nghìn khách tham quan.[75]

Một hoạt động văn hóa quan trọng khác của Thư viện Quốc gia Pháp là những buổi tọa đàm, gặp gỡ. Những sự kiện này là dịp để công chúng độc giả được giao lưu tiếp xúc với những nhà văn, trí thức nổi tiếng, cũng là nơi gặp gỡ, tranh luận của giới học giả. Năm 2008, Thư viện Quốc gia Pháp đã tổ chức hoặc đón tiếp 130 sự kiện gặp gỡ với tổng cộng 1.100 giờ chương trình.[76] Nhiều hoạt động khác của thư viện cũng được tổ chức dành riêng cho nhóm công chúng nhỏ tuổi. Những cuộc triển lãm dành cho thiếu nhi của Thư viện Quốc gia Pháp thường xuyên thu hút nhiều nhóm học sinh cùng giáo viên tới thăm.

Nghiên cứu và hợp tác

Một chức năng quan trọng khác của Thư viện Quốc gia Pháp là hợp tác cùng những cơ quan khác—cả của Pháp và thế giới—tham gia các chương trình nghiên cứu. Nhiệm vụ nghiên cứu của thư viện đã được ghi trong sắc lệnh thành lập, ngày nay bao gồm ba chương trình: những nghiên cứu được trợ cấp của chính phủ và tài trợ của Bộ Văn hóa cùng CNRS; những nghiên cứu nhờ ngân sách của thư viện; những nghiên cứu hợp tác cùng các cơ quan của châu Âu và thế giới.[77] Cả ba chương trình nghiên cứu này đều xoay quanh các lĩnh vực: thư mục học; bảo tồn tài liệu; lịch sử sách; di sản âm nhạc và nghệ thuật trình diễn; khoa học tiền cổ; các công nghệ mới; bảo vệ, sử dụng và lưu hành thư tịch.[78] Bên cạnh đó, Thư viện Quốc gia Pháp còn đón nhận các nghiên cứu sinh từ những trường đại học, các nhân viên từ những cơ quan bảo trợ cùng đến tham gia các hoạt động nghiên cứu.

Ở trong nước, Thư viện Quốc gia Pháp giữ vai trò trung tâm của những hiệp hội thư viện. Cùng với 64 cơ quan khác, Thư viện Quốc gia lập nên một hệ thống các trung tâm lưu chiểu, trong đó 26 trung tâm lưu chiểu ấn bản phẩm và 39 trung tâm lưu chiểu xuất bản phẩm. Bên cạnh đó, Thư viện Quốc gia Pháp cũng đứng đầu một hiệp hội bao gồm 89 thành viên cùng nhau hợp tác trao đổi tài liệu.[79] Các thư viện của Pháp còn cùng nhau xây dựng Catalogue Collectif de France, một thư mục chung cho phép công chúng qua Internet tra cứu tìm kiến tài liệu với tổng cộng hơn 20 triệu chỉ dẫn.[80]

Cùng với 48 thư viện quốc gia khác, Thư viện Quốc gia Pháp tham gia Thư viện châu Âu, một trang web giúp các độc giả truy cập vào nguồn tài nguyên của các thư viện thành viên. Thư viện Quốc gia Pháp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng Europeana, thư viện số do Ủy ban châu Âu cùng các quốc gia thành viên tài trợ nhằm phổ biến những di sản văn hóa đa dạng của châu lục. Tính tới thời điểm 1 tháng 11 năm 2008, nước Pháp—với sự tham gia của Bộ Văn hóa, Thư viện Quốc gia, Cité de la musique và Institut national de l’Audiovisuel—đã đóng góp 52% vào số tài liệu của Europeana.[81][82] Các quốc gia nói tiếng Pháp cũng cùng nhau xây dựng Thư viện số Pháp ngữ mà Thư viện Quốc gia Pháp đóng vai trò một thành viên quan trọng. Ngoài ra, thư viện còn hợp tác, tham gia trao đổi tài liệu cùng nhiều thư viện khác trên thế giới, đặc biệt là Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ và Thư viện Quốc gia Trung Quốc. Thư viện cũng từng tặng lại cho Thư viện Quốc gia Việt Nam bộ vi phim 10 nghìn tựa sách xuất bản tại Việt Nam trước tháng 10 năm 1954.[83]